Snel afvallen is wél gezond!

Wereldwijd aanbevolen richtlijnen achterhaald

Wereldwijd adviseren instanties om langzaam af te vallen omdat algemeen aangenomen wordt dat dit zou leiden tot beter gewichtsbehoud op de lange termijn. We hebben allemaal de uitspraak weleens gehoord: als je snel afvalt, dan komen de kilo’s er dubbel zo hard weer aan. Een onlangs gepubliceerd onderzoek in ‘The Lancet, Diabetes and Endocrinology’, een toonaangevend Brits medisch tijdschrift, toont aan dat het tegendeel waar is: snel afvallen leidt uiteindelijk tot betere resultaten op de lange termijn.

Het onderzoek

200 Australische volwassenen met obesitas werden willekeurig ingedeeld in twee groepen. Het doel was om 12,5% van het totale lichaamsgewicht te verliezen. Teneinde dit doel te bereiken kreeg de ene groep 36 weken lang een gematigd dieet voorgeschreven,  in lijn met de reguliere adviezen. Dit betekent een caloriebeperking van 500 kcal per dag ten opzichte van de normale caloriebehoefte van 2000-2500 kcal per dag. De andere groep kreeg 12 weken lang een Laag Calorie Dieet (LCD) met 450-800 kcal per dag voorgeschreven. Na drie jaar werden de resultaten van beide groepen nogmaals onderzocht en met elkaar vergeleken.

Resultaten

Van de groep met het gematigde dieet lukte het 50% om de beoogde 12,5% gewichtsverlies te bereiken, ten opzichte van ruim 80% van de groep met de strenge caloriebeperking! De kans om het doel te behalen wordt dus groter naarmate men met het dieet snellere resultaten bereikt. De onderzoekers geven een aantal verschillende mogelijke oorzaken aan voor de betere resultaten. De lage koolhydraatinname die gepaard gaat met het Lage Calorie Dieet zorgt mogelijk voor minder hongergevoel en een betere verzadiging. Het snel behalen van resultaat heeft waarschijnlijk ook een positief effect op de motivatie waardoor het dieet beter volgehouden wordt.

Snel afvallen & de lange termijn

De deelnemers die erin geslaagd waren 12,5% van hun lichaamsgewicht te verliezen werden daarna drie jaar lang op een gewichtsbehoud dieet geplaatst. Het percentage gewichtstoename na deze drie jaar was gelijk in beide groepen, ongeveer 71%. Dus ongeacht of de participanten snel of langzaam afgevallen waren. Maar omdat een veel groter deel van de LCD groep de aanvankelijke doelstelling van 12,5% gewichtsverlies behaald had, waren de netto resultaten van de groep die snel gewicht verloren had uiteindelijk aanzienlijk beter.

Dit is niet het eerste onderzoek dat aantoont dat snel gewichtsverlies helemaal niet leidt tot meer gewichtstoename. In 2000 verscheen al een meta analyse over dit onderwerp waaruit bleek dat snel afvallen juist betere resultaten geeft op de lange termijn. Een meta analyse is een grootschalig onderzoek waar de resultaten van verschillende studies over een bepaald onderwerp onderzocht en beoordeeld worden.

Tijd voor nieuwe richtlijnen?

Waarom blijft de aanname dat snel afvallen niet gezond voor je is dan toch zo hardnekkig bestaan? Tja, zo werkt dat nu eenmaal met aannames, zeker als deze jarenlang wereldwijd geaccepteerd zijn. Vergelijk het maar met de aanname dat vet slecht voor je is. Deze aanname is inmiddels alweer een flink aantal jaren achterhaald, maar leeft bij de meeste mensen nog voort als waarheid. Het Internet speelt hierin ook een belangrijke rol, iedereen kan zijn mening hier plaatsen en anderen nemen dit weer als waarheid aan.

Door verdergaande kennis en onderzoekstechnieken zijn zelfs de inzichten in de wetenschappelijke wereld vaak aan veranderingen onderhevig. Het duizelt van de informatie en je kunt waarschijnlijk door de bomen het bos niet meer zien. Als diëtist zie ik het als mijn taak je van informatie te voorzien die gebaseerd is op feiten en wetenschappelijk onderzoek.

Wat kunnen nu met deze informatie?

We gaan natuurlijk niet wachten totdat we een ons wegen voordat er nieuwe richtlijnen zijn, dat is pas echt ongezond. Snel afvallen kan dus gewoon, zolang je maar een verantwoord programma volgt en je zelf niet uithongert. Ga niet ‘crashen’, met een crashdieet verlies je spiermassa en dit vertraagt niet alleen je stofwisseling maar het komt ook je figuur niet ten goede. Om snel gewicht te verliezen op een verantwoorde manier kun je het beste een koolhydraatarm en eiwitrijk voedingspatroon volgen. Een verantwoord programma bevat maximaal 40 g koolhydraten per dag, voldoende eiwitten van hoge biologische kwaliteit en ongeveer zes eetmomenten per dag.  

Bronnen:

• Katrina Purcell, Priya Sumithran, Luke A Prendergast, Celestine J Bouniu, Elizabeth Delbridge, Joseph Proietto. The effect of rate of weight loss on long-term weight management: a randomised controlled trial. The Lancet Diabetes & Endocrinology, 2014; DOI: 10.1016/S2213-8587(14)70200-1
• A. Astrup and S. Rössner Lessons from obesity management programmes: greater initial weight loss improves long-term maintenance 2000 The International Association for the Study of Obesity. obesity reviews 1, 17–19