Bijna 60% van de vrouwen overlijdt aan hart- en vaatziekten. Jaren geleden waren het vooral mannen die aan deze aandoening overleden. Oorzaken hiervan zijn onder andere; vrouwen zijn meer gaan roken en onze levens zijn stressvoller geworden.
Voeding en hart- en vaatziekten
70-80 % van de medicatie die nu gebruikt wordt om hart- en vaatziekten te voorkomen zou niet nodig zijn wanneer we meer zouden inzetten op dieet en voeding. Zo blijkt uit recent onderzoek dat eiwitrijke voeding zorgt voor elastischere bloedvaten en een lagere bloeddruk bij vrouwen (1). Eiwitrijke voeding draagt ook bij aan een gezond lichaamsgewicht, en dat draagt weer bij aan betere cholesterolwaarden en een gunstiger triglyceriden profiel in het bloed.
De overgang en hart- en vaatziekten
Maar er is nog een andere belangrijke oorzaak van hart- en vaatziekten en dat is de overgang. Twee miljoen jaar geleden tot honderd jaar geleden was de levensverwachting van een vrouw niet veel hoger dan 50 jaar. De afgelopen honderd jaar is onze levensverwachting bijna verdubbeld. Maar ons lijf is nog hetzelfde geprogrammeerd als de afgelopen twee miljoen jaar. Omdat we toch niet ouder werden dan 50, houdt onze hormoonproductie dan ook op. Op dit moment treedt de overgang in. Bijna 80 van de vrouwen ondervindt klachten van deze overgangsverschijnselen.
Klachten die veel voorkomen zijn:
- Vermoeidheid
- Spierpijn
- Gewrichtsklachten
- Osteoporose (botontkalking)
- Slaapproblemen
- Opvliegers
- Nachtelijk transpireren
- Verminderd libido
- Vaginale droogheid
Hormoontekort is slecht voor bloedvaten
De cellen aan de binnenkant van je bloedvaten zorgen voor een glad oppervlak zodat je bloed er goed doorheen kan stromen en er geen klonters achter kunnen blijven hangen. Deze cellen (endotheelcellen) zijn gevoelig voor hormonen.
Wanneer tijdens de menopauze hormonen toegediend worden dalen het slechte cholesterol (LDL-cholesterol) en de triglyceriden in het bloed. Dit betekent elastischere bloedvaten en minder aderverkalking. Wanneer er op tijd gestart wordt met de hormoonvervangende therapie resulteert dit in minder sterfte door hart- en vaatziekten. De kans op een hartinfarct daalt met 50% en sterfte daalt met 30% (2). Op tijd starten is vanaf het moment dat de overgang intreedt.
Fyto-oestrogenen uit sojaproducten
Fyto-oestrogenen uit sojaproducten kunnen ook helpen de verschijnselen te verminderen. Ze bootsen in je lichaam de werking van lichaamseigen oestrogeen na. Helaas zijn ze maar bij ongeveer 30% van de vrouwen effectief (2). Dagelijks twee à drie porties sojaproduct zoals sojayoghurt, sojamelk of tofu levert al een werkzame hoeveelheid. Ook zijn de fyto-oestrogenen uit levensmiddelen zoals sojamelk beter op te nemen dan fyto-oestrogenen in supplementvorm. Ik raad aan om zeker eens een tijdje uit te proberen of dit voor jou helpt. In dit geval geldt namelijk, baat het niet dan schaadt het niet want sojaproducten zijn hoe dan ook erg gezond. Natuurlijk wel even op het etiket kijken of er geen suiker aan toegevoegd is.
Voors en tegens van hormoonvervangende therapie
Als jij bij de 70% van de vrouwen hoort waarbij het eten van sojaproducten niet helpt, dan is hormoonvervangende therapie een optie. Uit wetenschappelijk onderzoek is gebleken dat wanneer je hier op tijd mee start, de kans op een hartinfarct gehalveerd wordt.
De belangrijkste reden om geen hormonen te willen is angst voor borstkanker. Laten we even naar de cijfers kijken. Van alle vrouwen sterft er 1% aan borstkanker. Onderzoeken hebben aangetoond dat bij toediening van synthetische hormonen tijdens de menopauze de kans op borstkanker inderdaad licht toenam. Dit staat alleen niet in verhouding tot de veel kleinere kans op hart- en vaatziekten. Bij toediening met natuurlijke hormonen tijdens de menopauze neemt de kans op borstkanker niet toe. Uit een andere studie bleek dat bij vrouwen die alleen oestrogenen kregen voorgeschreven zelfs significant minder borstkanker voorkwam.
Overgewicht en borstkanker
Om bovenstaande in perspectief te plaatsen wil ik je laten zien wat het effect is van overgewicht op kanker. Als alle vrouwen 1 kg af zouden vallen dan zou het aantal gevallen van kanker per jaar met 100.000 afnemen. Bij een te hoog gewicht gebeurt het volgende in je lichaam. De hormonen insuline en insuline groeifactor stijgen. Dit zorgt voor een hogere ontstekingsgraad in je lichaam. Een hoge ontstekingsgraad ligt aan de basis van veel ziektes, kanker is er daar één van. Een hoge ontstekingsgraad zorgt namelijk voor vrije radicalen die organen, weefsels en zelfs je DNA kunnen beschadigen.
Daarnaast is het zo dat als kankercellen insuline krijgen, ze eerder gaan delen waardoor de tumor sneller groeit en eerder uitzaait. Het is daarom ook belangrijk om de Glycemische Index (GI) van je voeding zo laag mogelijk te houden.
Wanneer je overgewicht hebt ontwikkel je insulineresistentie (IR). Dat wil zeggen dat je cellen ongevoeliger worden voor insuline waardoor je lichaam meer insuline moet produceren voor hetzelfde effect (3). Uit onderzoek is gebleken dat bij toediening van dezelfde hoeveelheid glucose (suiker, koolhydraat) vrouwen met een BMI van 29 een veel hoger en langer hoog insulineniveau hadden dan de vrouwen met een BMI van 22. Als je een te hoog BMI hebt is je kans op borstkanker verdubbeld.
Wil jij aan je overgewicht werken door middel van een gezond voedingspatroon? Een voedingscoach bij jou in de buurt kan je hierbij helpen.
Met dank aan Professor Herman Depypere van de Menopauze Kliniek van het Universitair Ziekenhuis Gent.
Bronnen:
- Amino Acid Intakes Are Inversely Associated with Arterial Stiffness and Central Blood Pressure in Women. Amy Jennings,3 Alex MacGregor,3 Ailsa Welch,3 Phil Chowienczyk,4 Tim Spector,4 and Aed´ın Cassidy3* Journal of Nutrition 2015;145:2130–8.
- Boardman HMP, Hartley L, Eisinga A, Main C, Roqué i Figuls M, Bonfill Cosp X, Gabriel Sanchez R, Knight B. Hormone therapy for preventing cardiovascular disease in post-menopausal women. Cochrane Database of Systematic Reviews 2015, Issue 3. Art. No.: CD002229. DOI: 10.1002/14651858.CD002229.pub4
- Govers E, Slof EM, Verkoelen H, Ten Hoor-Aukema NM, KDOO (2015) Guideline for the Management of Insulin Resistance. Int J Endocrinol Metab Disord 1(3): doi https://dx.doi.org/10.16966/2380- 548X.115
