Inmiddels zijn er zo ontzettend veel bak- en braadmiddelen op de markt, dat het overzicht een beetje verdwijnt. De keuze wordt hierdoor ook steeds moeilijker. In sommige gevallen worden zelfs positieve gezondheidseffecten genoemd. Maar is dat ook zo?
Eerst even naar de basis
Vetten vind je natuurlijk terug in diverse voedingsmiddelen, maar ik bespreek nu de vetten die je toevoegt voor bijvoorbeeld bereiding van een maaltijd.
De meeste vetten die hard zijn bij kamertemperatuur vallen in de categorie boter/margarine. In de meeste gevallen is het vet dat vloeibaar is bij kamertemperatuur olie. En vetten zijn er veel, heel veel! Klein rijtje.. roomboter, margarine, halvarine, geklaarde boter (ghee), kokosolie, olijfolie, lijnzaadolie, koolzaadolie, palmolie, druivenpitolie, goudsbloemolie, pindaolie, pijnboompitolie, katoenzaadolie, sojaolie, maïsolie, raapolie, rijstolie, sesamolie, slaolie, tarwekiemolie, walnootolie, zonnebloemolie, visolie, levertraan.. Zoals je misschien merkt kan ik nog wel even verder gaan.
Wat is vet nou eigenlijk?
Vet is, net zoals koolhydraten en eiwitten, een bron van energie. En speelt een belangrijke rol bij diverse processen in ons lichaam. Onder andere bij het opnemen van vitamine A, D, E en K. Deze vitamines zijn in vet oplosbaar en krijg je daarom alleen binnen door middel van vet. Daarnaast is vet altijd een mengsel van vetzuren. Er bestaan verschillende soorten, die op basis van verschillen in scheikundige structuur in te delen zijn in onverzadigde en verzadigde vetzuren. Beter bekend als onverzadigd vet en verzadigd vet. Misschien ben je wel bekend met de regel; “Onverzadigd vet is Oke, Verzadigd vet is Verkeerd”. De regel klopt. Toch?
Tegenwoordig weten we dat verzadigd vet uit natuurlijke voedingsmiddelen helemaal niet verkeerd is. Denk aan roomboter, vet vlees, kaas en zuivel. Het verkeerde vet zit in ongezondere producten zoals, koek, snoep, chips en gebak. Veel vetsoorten kan je overigens direct herkennen. Zo zijn verzadigde vetten vaak vast bij kamer temperatuur en onverzadigde vetten vloeibaar. Gaat er al een klein belletje rinkelen na het lezen van de intro? De reden waarom we bij PowerSlim kiezen voor (olijf)olie is, omdat dit vloeibaar is bij kamertemperatuur en dus valt onder.. Juist! De categorie onverzadigde vetten.
Daarnaast is olie een belangrijke leverancier van waardevolle Omega-3 en Omega-6 vetzuren, dit zijn essentiële (onmisbare) meervoudig onverzadigde vetzuren. Alle soorten olie bevatten deze vetzuren alleen in andere verhoudingen. Omega-6 dient altijd in de juiste verhouding te zijn met Omega-3. Als de verhouding tussen deze twee vetzuren goed is, dan bevordert dat het immuunsysteem en verlaagt het het LDL-cholesterol. Is de verhouding tussen deze twee vetzuren niet in balans, dan kan het ontstekingen bevorderen en de werking van het hormoon insuline remmen. Over het algemeen krijgen we te veel Omega-6 binnen en te weinig Omega-3.
Welk soort olie kun je het beste gebruiken voor bakken & braden?
Zoals ik net al zei is er een enorm aanbod, daarom licht ik de meest gebruikte er uit. Wat sowieso belangrijk is bij bakken met olie is dat je kijkt naar het rookpunt. Wanneer olie gaat roken, oftewel zijn rookpunt bereikt, gaat de olie verbranden. Als olie verbrandt, verandert de chemische structuur, gaat hij oxideren en wordt giftig. Elke soort olie heeft een ander rookpunt. Hoe lager de zuurgraad van de olie, hoe hoger het rookpunt. In de meeste gevallen geldt; hoe beter de kwaliteit olie, hoe hoger het rookpunt. Bij frituren geldt dat je de olie niet verder moet verhitten dan 170 °C en moet verversen zodra deze begint te kleuren. Door verhitting kunnen namelijk ongezonde verbindingen ontstaan.
Olijfolie
Mijn favoriet! Olijfolie is rijk aan onverzadigde vetzuren, vitamines, mineralen, antioxidanten en spoorelementen. Olijfolie heeft bewezen positieve gezondheidseffecten. Zo wordt het in verband gebracht met trombose- ontstekings- en zelfs kankerremmende effecten en zou het ook helpen Alzheimer tegen te gaan.
Van olijfolie bestaan echter wel verschillende soorten. Deze soorten zeggen iets over de kwaliteit en de zuurgraad van de olie. De traditionele olijfolie heeft een neutrale smaak en is een mengsel van olijfolie van de eerste persing en geraffineerde olijfolie. Olijfolie van de eerste persing wordt ook wel extra vierge genoemd. Dit betekent dat de olijven alleen met druk worden geperst, maar er geen verhitting plaatsvindt. Geraffineerde olijfolie wordt verkregen door raffinering van olijfolie van eerste persing. Bij raffinage worden onzuiverheden uit de olie gehaald. Daarbij gaat ook wat van de smaak verloren. Als laatste wordt er olijfolie gemaakt van olijven die niet door de kwaliteitsselectie zijn gekomen. Dit kan diverse oorzaken hebben, bijvoorbeeld te rijk, beschadigd of een afwijkend formaat. Deze olie is vaak goedkoper en van mindere kwaliteit, maar kan wel dezelfde eigenschappen hebben als olie van de andere pers. Overigens lees ik vaak dat je in extra vierge olie niet kunt bakken. Dat is een fabeltje. Extra vierge olie is onbewerkte olie en heeft daardoor minder slechte vetzuren en wax. Verhitting kan wel effect hebben op smaak en op vitamines.
Koolzaadolie
Koolzaadolie is een plantaardige olie die wordt gewonnen uit de zaden van koolzaad. De meningen over deze soort olie zijn erg verdeeld en ook in de wetenschap is er verdeeldheid. Deze oliesoort werd vroeger ook niet geconsumeerd, maar alleen als lampenolie gebruikt en als diesel voor in de auto. Klinkt gek toch?! Toch zit er in koolzaadolie veel vitamine E. Vitamine E is een belangrijk antioxidant en beschermt de celwand, cellen, bloedbaan en diverse weefsels in ons lichaam.
Lijnzaadolie
Lijnzaad! Ik kan zeker spreken van een kleine trend rondom lijnzaad. Niet alleen de zaden zelf worden tegenwoordig veelvuldig toegevoegd aan kwarkjes, muffins en ontbijtjes. Maar ook de olie is tegenwoordig een ware hit. In de basis draait lijnzaadolie eigenlijk al een hele tijd mee. Er zijn namelijk sporen gevonden van lijnzaad tot 7000 jaar voor Christus. Uit diverse wetenschappelijke studies is ook gebleken dat lijnzaadolie positieve effecten heeft op de gezondheid. Onder andere bij aderverkalking, hoge bloeddruk, depressies, kanker en diabetes zijn positieve effecten gemeten! Daarnaast bevat lijnzaadolie een bom aan essentiële omega-3 vetzuren! Zelfs 20 keer meer dan makreel. Toch is er ook een klein nadeel aan dit pareltje. Lijnzaadolie dien je altijd koel en donker te bewaren en kan na openen snel gaan oxideren. Al vier weken na openen kan deze olie bederven. Geen olie om een tijdje op je aanrecht te hebben staan dus.
Kokosolie
Lijnzaadolie is een opkomende trend, maar kokosolie doet daar zeker niet voor onder! Er lopen diverse onderzoeken naar de binding in deze oliesoort. Namelijk de zogenaamde binding CH12, oftewel laurinezuur. Deze binding is voor ons lichaam niet goed verteerbaar. Voorstanders van kokosvet geven aan dat laurinezuur juist goed is voor de gezondheid omdat de vertering ervan anders zou verlopen in het lichaam dan bij andere verzadigde vetten. Momenteel is er nog weinig wetenschappelijk bewijs voor de positieve effecten van kokosvet maar er bestaan aanwijzingen dat het helpt om de cholesterolwaarden te verbeteren en dat het kan ondersteunen bij gewichtsverlies. Kokosolie kan zeer goed tegen verhitting.
Zonnebloemolie
Deze oliesoort wordt gewonnen uit de pitjes van de zonnebloem. De pitjes worden uit hun schil gehaald en koud geperst. Zonnebloemolie is geschikt om in te bakken, maar er gaan dan wel wat vitamines verloren. Zonnebloemolie is namelijk een drager van vitamine E. Twee eetlepels zonnebloemolie dekken zelfs je aanbevolen dagelijkse hoeveelheid vitamine E.
Conclusie
Zelf hou ik het lekker bij mijn favoriet, olijfolie! Lekker, goed verkrijgbaar en met de meeste bewezen positieve gezondheidseffecten. Maar net zoals variatie het toverwoord is bij voeding, geldt ook voor bereidingsvet dat het zeker geen kwaad kan om hier mee te variëren. Ik ben benieuwd naar jouw voorkeur en waarom!
