‘Nee, dat neem ik niet want daar zit vet in’, is voor mij een veel gehoord argument om voedingsmiddelen niet te nemen. Vaak wordt bij het woord ‘vet’ gedacht dat wanneer je dit eet, het gelijk op je heupen of buik wordt geplakt, of dat je er hart- en vaatziektes van krijgt. Waar komt deze angst vandaan? En, is dat inderdaad zo?
Ontstaan hart- en vaatziektes door het eten van vet, of is dit een fabel?
Vanaf de jaren 70 zijn we overladen met adviezen over het minderen van vet, het volgen van vetarme diëten en producten met 0% vet, minder vet toegevoegd, vetarme producten etc. Dit is ontstaan omdat enkele onderzoekers, waaronder Professor A. Keyes, vermeld hebben dat de massa waarmee de kransslagader dichtslibt bestaat uit cholesterol en verzadigd vet. Hierbij werd de conclusie getrokken dat dit uit de voeding moest komen. Echter, na enkele jaren bleek dat Professor A. Keyes het onderzoek had gesaboteerd, er was geen duidelijk verband te zien tussen cholesterol uit de voeding en deze ziekten. Hier kan ik je dus gelijk geruststellen. Maar, waardoor ontstaan hart- en vaatziektes dan wel? Hiervoor nemen we even een zijpad.
Hart- en vaatziektes zijn het gevolg van chronische ontstekingen in je bloedvaten op plaatsen waar je vaatwanden zijn beschadigd. De ontstekingen ontstaan wanneer lichaamseigen stoffen (toxinen) in je bloedbaan komen, door bijvoorbeeld hormonale reacties, een disbalans in je bloedsuiker of lekkende darmen. Cholesterol repareert deze beschadigingen. Doordat er herhaaldelijk beschadigingen ontstaan, hoopt de cholesterol op en ontstaat er een dikke laag aan de binnenkant. De chronische ontstekingen zorgen dus voor de dikke laag en niet de cholesterol en vet uit de voeding. Wil je meer weten over cholesterol? Lees dan de volgende column: Heeft voeding invloed op je cholesterol?
Terug naar het vet…. Naast de angst voor het ontstaan van ziektes bij een hoog vetgehalte leek het mijden van vet de uitgelezen kans om gewicht te verliezen. Wat betreft het afvallen is er zeker een punt. Ik zal je dit uitleggen: je voeding bestaat uit koolhydraten, eiwitten en vetten. Je hebt hierbij ook vast wel gehoord van calorieën? Koolhydraten, eiwitten en vetten leveren deze calorieën, hierbij levert vet 9 kcal per gram en koolhydraten en eiwitten beide 4 kcal per gram. Wanneer je een vetarm dieet volgt bespaar je dus flink op de calorieën en ontstaat er een tekort, waardoor je afvalt. Meer weten? Lees dan de column: Eet jij veel lege calorieën?
Echter is dit natuurlijk niet alleen met vet zo, want wanneer je koolhydraten of eiwitten mindert heeft dit op ‘caloriegebied’ hetzelfde effect, zolang je maar een tekort hebt. Het is alleen zo dat wanneer er vet uit de voeding gehaald wordt, dit wordt vervangen door koolhydraten en suikers om de goede smaak te behouden. Dit heeft in de afgelopen jaren gezorgd voor juist een toename in obesitas, hart en vaatziektes, kanker en diabetes type 2.
Uit bovenstaande feiten blijkt dan ook dat het mijden van vetten eigenlijk helemaal geen goed idee is. Om dit verder te onderzoeken is er in 2010 een nieuw onderzoek gedaan waarbij wederom geen duidelijke link werd gevonden tussen verzadigde vetten en hart- en vaatziektes. Hierdoor is er definitief een langzame ommezwaai gemaakt in de adviezen. We hoeven dus helemaal niet bang te zijn voor vet! Natuurlijk geldt voor alles: doe (of eet) het met mate. Nu we dit weten vertel ik jullie graag meer over vetten zodat we, mocht je hier bang voor zijn geweest, de angst voor vet voor eens en altijd uit de wereld helpen.
Het nut van vetten en de verschillende soorten vet
Vetten zijn onderdelen uit de voeding die het lichaam voorzien van de nodige energie, ze dienen dus als brandstof, maar hebben daarnaast ook nog andere functies. Zo dient vet als een bouwstof en beschermt vet ons lichaam door onder de huid en om de organen te gaan zitten. Het dient dus als een soort stootkussen. Daarnaast zorg vet voor de aanvoer van essentiële vitamines die alleen middels vet kunnen worden opgenomen. Vetten bestaan uit verschillende soorten namelijk: verzadigde vetten, onverzadigde vetten en transvetten. Hierbij wordt vaak gesteld dat onverzadigde vetten gezond zijn en verzadigde vetten ongezond. Ondanks dat transvetten behoren tot de onverzadigde vetzuren, zijn dit de meest ongezonde vetten. Dit komt omdat ze niet natuurlijk en voor het lichaam moeilijk te verwerken zijn.
Uit recentelijk onderzoek blijkt dat verzadigde vetten niet altijd slecht zijn.Verzadigde vetten zijn vaak de hardere vetten die veelal voorkomen in junkfood, gefrituurde producten en snacks waardoor ze worden bestempeld als ongezond. Er zitten echter ook veel verzadigde vetten in bijvoorbeeld roomboter, avocado, kokosnoot en dierlijk vet. Deze zijn natuurlijk van oorsprong zijn en bevatten hierdoor veel meer gezonde stoffen. Daarbij is het voordeel van deze harde vetten dat ze niet veranderen bij verhitting, waardoor ze bij het koken de essentiële vitamines A,D en E behouden. Deze vitamines brengen voor je lichaam een hoop voordelen:
- Vitamine A is belangrijk voor de opbouw van de huid, ogen, groei en immuunsysteem;
- Vitamine D is belangrijk voor stevige botten en tanden;
- Vitamine E is belangrijk voor bescherming van het lichaam (werkt als antioxidant) en voor de stofwisseling van de cellen;
- Vitamine K is belangrijk tegen bloedklontering.
Deze vetten zijn daarom erg belangrijk en hebben door de essentiële vitamines zelfs een positief effect op ons lichaam omdat ze je botten, lever, hart en zenuwstelsel positief beïnvloeden. Zonder deze vetten krijg je de vitamines niet binnen, wat een negatief effect kan hebben op je hersenen en je lever.
Conclusie
Vet is nodig om je lichaamsfuncties te ondersteunen, dit geldt zowel voor onverzadigd vet als verzadigd vet. Belangrijk hierbij is dat je kiest voor natuurlijke producten en dus niet voor verzadigd vet uit koek, chips etc. Wanneer je kiest voor gezonde vetten en de transvetten beperkt tot het minimale (waarbij af en toe een snack natuurlijk gewoon mag) dan zorg je pas goed voor je lichaam! Let dus met name op de inname van suikers en koolhydraten en laat de producten met 0% vet liever staan, want wanneer vet eruit gehaald wordt dan wordt een product gevuld met suiker en koolhydraten en juist deze willen we liever vermijden. Die avocado en roomboter zijn dus niet alleen lekker maar ook nog eens gezond, dus geniet!
Bronnen:
- Bazzano, L. A., Tian, H., Reynolds, K., Yao, L., Bunol, C., Liu, Y., . . . He, J. (2014, 2 september). Effects of Low-Carbohydrate and Low-Fat Diets
- Volek, J., & Phinney, S. (2013, 14 mei). The Sad Saga of Saturated Fat
- Siri - Tarino, P. W., Sun, Q., Hu, F. B., & Krauss, R. (2010, 13 januari). Meta-analysis of prospective cohort studies evaluating the association of saturated fat with cardiovascular disease
- Staff, B. (2015, 16 augustus). The Bulletproof Guide to Omega 3 Vs. Omega 6 Fats
- Lundell, D. (2012, 1 maart). Heart surgeon speaks out on what really causes heart disease
