Gedrag veranderen is moeilijk. Dat wist je waarschijnlijk al.
Ik ken weinig mensen die niet, op de één of andere manier, een betere versie van zichzelf willen worden; sportiever, gezonder, slanker, assertiever een betere vriendin, vrouw, moeder en ga zo maar door. Het probleem zit hem dus niet in dat we niet willen. Integendeel, we wíllen wel, alleen lúkt het vaak niet.
Het begint natuurlijk allemaal met het vinden van de juiste motivatie, de zogeheten knop moet om.
Maar zelfs als we supergemotiveerd zijn en een start maken met ons nieuwe goede gedrag dan blijkt het vaak moeilijk om deze gewoontes vast te houden.
Hoe komt dat? En is er iets dat je kunt doen om gedragsverandering makkelijker te maken?
Ja dat kan. Uit onderzoek blijkt dat het succes van gedragsverandering grotendeels afhangt van in hoeverre je jezelf identificeert met het gewenste gedrag.1
Identiteitsverandering
De sleutel tot het ontwikkelen van blijvende gewoontes is om eerst te focussen op je nieuwe identiteit. Je huidige gedrag weerspiegelt je huidige identiteit, van de persoon die je gelooft te zijn. Dit kan bewust of onbewust verlopen.
Voel je hem al aankomen? ‘Ik ben te dik’ of ‘Het lukt mij nooit om af te vallen’ zijn in dit kader natuurlijk niet echt helpende gedachtes/overtuigingen.
Om je gedrag voorgoed te veranderen is het noodzakelijk dat je nieuwe dingen over jezelf gaat geloven. De identiteitsverandering gaat vooraf aan het ontwikkelen van de gewoontes die bij deze gewenste identiteit passen.
Herken je dit?
Normaal gesproken stellen we doelen vaak als volgt, door tegen onszelf te zeggen ‘ik wil afvallen’ of ‘ik wil meer gaan bewegen’. Of, als je iets meer verstand hebt van doelen stellen, dan formuleer je je doelstelling SMART (Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch en Tijdsgebonden).
Bijvoorbeeld ‘Ik wil voor de zomer 5 kilo afgevallen zijn.’
Het probleem met dit soort doelstellingen is dat ze gefocust zijn op de uitkomst in plaats van je identiteit. Identiteitsverandering gaat over het veranderen van wat je gelooft over jezelf. In dit geval je zelfbeeld. De meeste overtuigingen, aannames en veronderstellingen waaraan je vasthoudt zijn hiermee geassocieerd.
Resultaten gaan over de uitkomsten die je krijgt. Processen gaan over wat je doet. Identiteit gaat over wat je gelooft wie je bent. Als het aankomt op het ontwikkelen van blijvende gewoontes dan is het belangrijk een identiteit aan te nemen die hierbij goed aansluit, dit vergroot de kans van slagen aanzienlijk.
Het recept voor blijvend succes
De meeste mensen beginnen het proces van gedragsverandering door te focussen op WAT ze willen bereiken. Dit leidt tot op resultaat gefocuste gewoontes. Het alternatief is om op identiteit gebaseerde gewoontes te ontwikkelen. Met deze aanpak focus je je op WIE je wilt worden.
Degenen die alles geprobeerd hebben om af te vallen zonder blijvend resultaat noemen zichzelf vaak ‘eeuwige diëters’ of 'een echte jojo-er'. Dit is precies waar het mis gaat. Ze hebben de identiteit van eeuwige diëter aangenomen. Je denkt misschien in termen van ‘Ik kan niet’, ‘Ik mag niet’, ‘Ik houd dit toch niet lang vol’, of ‘Afvallen lukt me wel, maar op gewicht blijven niet’ ‘Ik ben nou eenmaal een emotie-eter’ enzovoorts, enzovoorts. Zolang je dat gelooft over jezelf, vertoon je het gedrag dat daar bij hoort en krijg je ook de bijbehorende resultaten.
Kijk bijvoorbeeld eens naar het verschil tussen: 'Ik probeer te stoppen met roken' of 'Ik rook niet'. Voel je het verschil? Denk dan ook eens bewust na over de woorden die jij over jezelf of tegen jezelf zegt.
En dat mag best met kleine stapjes gaan. Begin gewoon vanavond bij het avondeten eens. Kies iets gezonds, eet een normale portie en ga eens voelen hoe je je daarna voelt. Voelt het goed? Probeer dan morgen bij het ontbijt hetzelfde te doen enzovoorts.
Gaandeweg zal het op deze manier steeds makkelijker worden.
-
In de eerste plaats omdat je je identiteit hebt veranderd van eeuwige lijner naar iemand die gezonde eetgewoontes heeft.
-
In de tweede plaats omdat je in jezelf gaat geloven omdat de kleine succesjes het bewijs aan jezelf zijn
-
En last but not least ook omdat je door steeds vaker voor gezond te kiezen andere voorkeuren ontwikkelt. Een goed gevoed lijf heeft veel minder cravings (rare voedselbehoeftes en eetbuien).
Je overtuigingen veranderen is niet zo moeilijk als het misschien lijkt. Er zijn twee stappen:
-
Bepaal wat voor persoon je wilt zijn
-
Bewijs het jezelf met kleine successen
Dus, wil je nu eens voor een en voor altijd van die vervelende kilo’s af?
Dan wordt jouw nieuwe identiteit: Ik ben iemand die met gemak verantwoorde voedselkeuzes maakt.
Kleine stapjes voor succes: kies vanavond een verantwoorde avondmaaltijd met 200 g groente en een stukje vlees of vis. Voelt dit goed? Neem morgen ook een ruime portie groente bij de lunch en voeg stap voor stap een extra gezonde gewoonte toe, zoals voldoende water drinken.
Bronnen
-
Margaret H. Kearney, Joanne O’Sullivan. Identity Shifts as Turning Points in Health Behavior Change. First Published March 1, 2003 Research Article
